Francja – kultura i religia

Kultura

Początki kultury francuskiej pozostają w silnym związku z religią katolicką, która opanowała tereny dawnej Galii już na przełomie II i III wieku – tu kształtowały się pierwsze struktury kościelne i powstawały wspaniałe budowle sakralne uważane po dziś dzień za architektoniczne arcydzieła (np. opactwo w Cluny, katedra De Notre Dame); dosyć wspomnieć, iż pierwszym znanym współcześnie tekstem napisanym w języku francuskim jest „Sekwencja o świętej Eulalii”, a pochodzące z tych rejonów tzw. chansons de geste, które zawojowały Europę w XI wieku, są pieśniami odwołującymi się nie tylko do etosu rycerskiego, ale pozostają również świadectwami bogobojności i oddania kościołowi, jakie towarzyszyły ówczesnym bohaterom literackim.

 

Dyskusję z zabobonną i przestarzałą kulturą religijną podjęła dopiero epoka Oświecenia z tak znakomitymi przedstawicielami, jak Corneille, Racine, Pascal, La Fontaine, Voltaire, Rousseau, czy wreszcie Molière, uważany po dziś dzień za najznakomitszego dramaturga we francuskiej literaturze. Zdecydowane odejście w stronę kultury laickiej przyniosła natomiast Rewolucja Francuska z końca XVIII wieku, której efektem stało się nie tylko obalenie monarchii, ale również dojście do głosu przedstawicieli niższych warstw społeczeństwa – dzięki temu w XIX-wiecznej Francji zaczął kształtować się realizm, mający odegrać kluczowe znaczenie w literaturze, malarstwie i muzyce całej Europy na przestrzeni kolejnych dwóch stuleci, a w wieku XX lec u podstaw tworzącej się kinematografii. Warto również pamiętać, iż to właśnie w Paryżu kształtował się kabaret, którego najciekawsze realizacje możemy podziwiać również współcześnie na malowniczym Montmartre – wzgórzu przesiąkniętym atmosferą artystycznej bohemy, gęsto usianym ulicznymi malarzami i ich dziełami spoglądającymi na turystów z każdego skrawka muru.

 

Obecnie Francja może poszczycić się wieloma laureatami Literackiej Nagrody Nobla i statusem jednego z najważniejszych ośrodków filmowych na świecie, to tu powstają bowiem liczne produkcje niezależne i rokrocznie odbywa się prestiżowy Festiwal w Cannes. Nie sposób również przemilczeć tematu mody, dla której Paryż stanowi od wieków najważniejsze „sanktuarium” – od czasów Marii Antoniny powstające tu trendy pozostają niezmiennie wyznacznikami szyku dla całego świata. 

 

Religia

Po dziś dzień Francja pozostaje jednym z najważniejszych punktów na pielgrzymiej mapie każdego katolika, to tu znajdują się bowiem najbardziej znane budowle sakralne średniowiecza, przede wszystkim zaś sanktuarium maryjne w Lourdes, do którego co roku przybywa ponad 6 milionów wierzących z całego świata. Pomimo tak mocno związanej z Kościołem tradycji współczesna Francja jest krajem laickim, gdzie żadne struktury religijne nie otrzymują dotacji ze skarbu państwa, a katecheza pozostaje oficjalnie zakazana w szkołach publicznych. Laickość Francuzów nie jest jednak tylko zapisem urzędowym, ale również faktycznym stanem rzeczy – wyznanie katolickie deklaruje tu niemal 70% obywateli, ale zaledwie 5% z nich określa się jako katolików praktykujących; spośród świąt kościelnych najważniejszym pozostaje Boże Narodzenie, ale ma ono raczej charakter komercyjny, rzadko związany z udziałem w nabożeństwach. 

 

Drugą co do znaczenia religią Francji jest Islam praktykowany głównie przez licznych imigrantów zamieszkujących obrzeża wielkich miast, mocno przywiązanych do swojej tradycji i kojarzonych z nią zachowań (np. noszenia nakazanych przez religię strojów). Do większych grup wyznaniowych należą również protestantyzm (ok. 2%), prawosławie (ok. 2%) oraz judaizm (ok. 0,5%), zaś pozostałe religie tworzą tu niewielkie, liczące zwykle kilkanaście tysięcy wiernych struktury.